Codau treth

Printable version

1. Trosolwg

Mae’ch cyflogwr neu’ch darparwr pensiwn yn defnyddio’ch cod treth i gyfrifo faint o Dreth Incwm i’w chasglu o’ch cyflog neu’ch pensiwn. Bydd Cyllid a Thollau EF (CThEF) yn rhoi gwybod iddo pa god i’w ddefnyddio.

Mae’r canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg.

Dod o hyd i’ch cod treth

Gallwch ddod o hyd i’ch cod treth:

Ar ôl i chi fewngofnodi i’r gwasanaeth ar-lein, byddwch hefyd yn gallu dod o hyd i’ch cod treth ar gyfer blwyddyn dreth flaenorol.

2. Beth mae’ch cod treth yn ei olygu

Mae’ch cod treth yn cynnwys rhifau a llythrennau.

1257L yw’r cod treth a ddefnyddir ar hyn o bryd ar gyfer y rhan fwyaf o bobl sydd ag un gyflogaeth neu bensiwn.

Fel arfer, bydd CThEF yn cysylltu â chi i esbonio sut y cyfrifwyd eich cod treth unigol, os bydd eich cod treth yn newid.

Gwirio beth mae’ch cod treth yn ei olygu

Gallwch ddefnyddio’r gwiriwr cod treth i gael gwybod y canlynol:

  • yr hyn y mae’r rhifau a’r llythrennau yn eich cod treth yn ei olygu
  • faint o dreth y byddwch yn ei thalu
  • yr hyn y gall fod angen i chi ei wneud nesaf

Yn dibynnu ar eich amgylchiadau, mae’n bosibl y gofynnir i chi ynghylch:

Beth mae’r rhifau yn ei olygu

Mae’r rhifau yn eich cod treth yn rhoi gwybod i’ch cyflogwr neu’ch darparwr pensiwn faint o incwm rhydd o dreth rydych yn ei gael yn ystod y flwyddyn dreth honno.

Mae CThEF yn cyfrifo’ch rhif unigol ar sail eich Lwfans Personol rhydd o dreth ac ar sail incwm nad ydych wedi talu treth arno (megis llog heb ei drethu neu enillion rhan amser). Maent hefyd yn ystyried gwerth unrhyw fuddiannau cwmni (yn agor tudalen Saesneg) (megis car cwmni).

Beth mae’r llythrennau yn ei olygu

Mae’r llythrennau yn eich cod treth yn cyfeirio at eich sefyllfa a sut y mae’n effeithio ar eich Lwfans Personol.

Llythrennau Beth maent yn ei olygu
L Mae gennych hawl i’r Lwfans Personol rhydd o dreth safonol
M Lwfans Priodasol: rydych wedi cael trosglwyddiad o 10% o Lwfans Personol eich partner
N Lwfans Priodasol: rydych wedi trosglwyddo 10% o’ch Lwfans Personol i’ch partner
T Mae’ch cod treth yn cynnwys cyfrifiadau eraill i gyfrifo’ch Lwfans Personol
0T Defnyddiwyd eich Lwfans Personol i gyd, neu rydych wedi dechrau swydd newydd ac nid oes gan eich cyflogwr y manylion sydd eu hangen arno i roi cod treth i chi
BR Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd sylfaenol (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
D0 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd uwch (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
D1 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd ychwanegol (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
NT Nid ydych yn talu unrhyw dreth ar yr incwm hwn
S Caiff eich incwm neu’ch pensiwn ei drethu gan ddefnyddio’r cyfraddau yn yr Alban (yn agor tudalen Saesneg)
S0T Defnyddiwyd eich Lwfans Personol (yn yr Alban) i gyd, neu rydych wedi dechrau swydd newydd ac nid oes gan eich cyflogwr y manylion sydd eu hangen arno i roi cod treth i chi
SBR Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd sylfaenol yn yr Alban (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
SD0 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd ganolradd yn yr Alban (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
SD1 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd uwch yn yr Alban (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
SD2 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd uchaf yn yr Alban (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
C Caiff eich incwm neu’ch pensiwn ei drethu gan ddefnyddio’r cyfraddau yng Nghymru
C0T Defnyddiwyd eich Lwfans Personol (yng Nghymru) i gyd, neu rydych wedi dechrau swydd newydd ac nid oes gan eich cyflogwr y manylion sydd eu hangen arno i roi cod treth i chi
CBR Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd sylfaenol yng Nghymru (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
CD0 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd uwch yng Nghymru (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)
CD1 Trethir eich holl incwm o’r swydd hon neu’r pensiwn hwn ar y gyfradd ychwanegol yng Nghymru (defnyddir y cod hwn fel arfer os oes gennych fwy nag un swydd neu bensiwn)

Os oes ‘W1’ neu ‘M1’ neu ‘X’ ar ddiwedd eich cod treth

Codau treth dros dro yw’r rhain.

Os oes ‘K’ ar ddechrau eich cod treth

Mae codau treth sydd â ‘K’ ar y dechrau yn golygu bod gennych incwm nad yw’n cael ei drethu mewn modd arall a bod yr incwm hwnnw’n werth mwy na’ch lwfans rhydd o dreth.

Ar gyfer y rhan fwyaf o bobl, mae hyn yn digwydd os ydych yn:

Mae’ch cyflogwr neu’ch darparwr pensiwn yn cymryd y dreth sy’n ddyledus ar yr incwm nad yw wedi’i drethu o’ch cyflog neu’ch pensiwn – hyd yn oed os oes sefydliad arall yn talu’r incwm heb ei drethu i chi.

Ni all cyflogwyr na darparwyr pensiwn gymryd mwy na hanner eich cyflog neu bensiwn cyn treth wrth ddefnyddio cod treth K.

3. Codau treth dros dro

Os yw’ch cod treth yn gorffen gyda ‘W1’ neu ‘M1’ neu ‘X’, mae hynny yn dangos bod gennych god treth dros dro. Er enghraifft:

  • 1257L WI
  • 1257L MI
  • 1257L X

Efallai y caiff cod treth dros dro ei roi i chi os nad yw’ch manylion incwm yn cyrraedd CThEF mewn pryd ar ôl newid mewn amgylchiadau megis:

  • swydd newydd
  • gweithio i gyflogwr ar ôl bod yn hunangyflogedig
  • cael buddiannau cwmni neu Bensiwn y Wladwriaeth

Fel arfer bydd CThEF yn diweddaru’ch cod treth pan fyddwch chi neu’ch cyflogwr yn darparu’ch manylion cywir. Os yw’r newid yn eich amgylchiadau yn golygu nad ydych wedi talu’r swm cywir o dreth, bydd y cod treth dros dro yn aros ar waith hyd nes eich bod wedi talu’r swm cywir o dreth ar gyfer y flwyddyn.

Diweddaru eich manylion

Mae’ch cyflogwr yn gallu eich helpu i ddiweddaru’ch cod treth drwy anfon manylion am eich pensiwn neu incwm blaenorol at CThEF.

Os ydych wedi dechrau swydd newydd

Rhowch P45 o’ch swydd flaenorol i’ch cyflogwr. Os nad oes gennych P45, dylai’ch cyflogwr ofyn i chi am yr wybodaeth sydd ei hangen arno yn lle hynny.

Os ydych wedi dechrau gweithio i gyflogwr ar ôl bod yn hunangyflogedig

Dylai’ch cyflogwr roi ‘rhestr wirio ar gyfer cyflogeion sy’n cychwyn’ i chi – dyma ffurflen y gallwch ei defnyddio er mwyn rhoi i’ch cyflogwr fanylion am eich cyflogaeth flaenorol.

Os ydych wedi dechrau cael buddiannau cwmni neu Bensiwn y Wladwriaeth

Gwiriwch eich cod treth ar-lein i wneud yn siŵr ei fod yn cynnwys y buddiant cwmni neu Bensiwn y Wladwriaeth. Os nad yw’n cynnwys y rhain, ewch ati i ddiweddaru’ch manylion drwy’r gwasanaeth ar-lein ar gyfer codau treth, neu drwy gysylltu â CThEF.

Bydd y cod treth dros dro yn parhau i fod ar waith tan ddiwedd y flwyddyn dreth. Mae hyn yn golygu y byddwch yn talu’r swm cywir o dreth ar gyfer y flwyddyn dreth bresennol. Yn y flwyddyn dreth newydd, bydd CThEF yn rhoi cod treth arferol i chi.

4. Pam y gallai’ch cod treth newid

Efallai y bydd CThEF yn diweddaru’ch cod treth os yw un o’r canlynol yn berthnasol:

Mae’n bosibl hefyd y rhoddir cod treth dros dro i chi os byddwch yn newid swydd.

Mewngofnodwch i’ch cyfrif treth personol i wirio neu ddiweddaru’ch manylion gyda CThEF.

5. Sut i ddiweddaru’ch cod treth

Yn y rhan fwyaf o achosion, bydd CThEF yn diweddaru’ch cod treth yn awtomatig pan fydd eich incwm yn newid. Fel arfer, bydd yr wybodaeth hon yn dod oddi wrth eich cyflogwr.

Os oes gan CThEF yr wybodaeth anghywir am eich incwm, efallai y cewch god treth anghywir.

I gywiro’ch cod treth, gwnewch yn siŵr bod gan CThEF y manylion diweddaraf ynghylch eich incwm.

Gwiriwch beth mae angen i chi ei wneud os oes gennych god treth dros dro.

Os ydych o’r farn bod eich cod treth yn anghywir

Os ydych o’r farn bod eich cod treth yn anghywir, gallwch ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein ‘Gwirio’ch Treth Incwm’ i wneud y canlynol:

  • diweddaru’ch manylion cyflogaeth
  • rhoi gwybod i CThEF am newid i’ch incwm, a allai fod wedi effeithio ar eich cod treth

Rhoi gwybod i CThEF am newid i incwm

Gallwch roi gwybod am newid i’ch incwm drwy wneud un o’r canlynol:

Os ydych yn cysylltu â CThEF ar ran rhywun arall

Os oes angen i chi roi gwybod i CThEF am newid i incwm rhywun arall (er enghraifft, oherwydd mai chi yw cyfrifydd y person), llenwch ffurflen ymholiadau ynghylch Hysbysiad Cod TWE.

Ar ôl i chi roi gwybod am eich newid

Bydd CThEF yn cysylltu â chi os bydd yn newid eich cod treth.

Bydd hefyd yn rhoi gwybod i’ch cyflogwr neu’ch darparwr pensiwn fod eich cod treth wedi newid.

Dylai’ch slip cyflog nesaf ddangos:

  • eich cod treth newydd
  • addasiadau i’ch cyflog os oeddech yn talu’r swm anghywir o dreth

Cael ad-daliad treth neu dalu’r dreth sydd arnoch

Os bydd CThEF yn diweddaru’ch cod treth a’ch bod wedi talu gormod o dreth neu heb dalu digon, bydd CThEF yn anfon un o’r canlynol atoch: